Sesler Zinciri / André Brink

Orijinal Adı: A Chain of Voices
Türkçe Adı: Sesler Zinciri
Yazar: André Brink (Güney Afrika)
Sayfa Sayısı: 455
Yayınevi: Altın Kitaplar (1983)
Türü: Tarihi Kurgu
Değerlendirmem: %92 - Harikulade
Ben bu kitabı okurken...: ... Kitap Ağacı Ankara grubu 4. kez toplandı. (5. buluşma 8 Mart'ta benim tarafımdan organize ediliyor. Şimdiden söyleyeyim).

NEDEN BU KİTAP?
Bu kitabı yaklaşık 2 sene önce konusu ve kapağı dikkatimi çektiği için sahaftan almıştım. Tabii Altın Kitaplar'dan çıkan bir kitap olmasının da fark etmediğim motive edici bir etkisi olmuştur kesinlikle. Kitap oburu olmamdan kaynaklı bu kitap da uzun süre rafta okunma sırasının gelmesini bekledi. Kısmet Kış Okuma Şenliği'neymiş. Şenliğin "hiç okumadığın ülke edebiyatı" kategorisinde daha önce kitabını okuduğum Güney Afrikalı bir yazar hatırlayamadığımdan André Brink'e bir şans vermeye karar verdim. İyi ki de vermişim.

KONUSU:
Köleliğin yasal olduğu 1820'lerin Güney Afrika'sında bir umutla köleliğin kalkmasını bekleyen kölelerin umutlarının tükenerek efendilerine başkaldırışlarının hikayesi.

DEĞERLENDİRMEM:
Kölelikle, soykırımlarla ilgili kitaplar, filmler, belgeseller lise yıllarımdan beri hep ilgimi çekmiştir. Sesler Zinciri'nin dikkat çekici kapağını gördüğümde ve ön kapakta yazan "Vahşi Afrika'nın ezilen insanlarının öyküsü" notunu gördüğümde bu kitabın akıcı bir dili ve düzgün bir kurgusu olduğunu umut ederek alıvermiştim kitabı.

Roman 10 Mart 1825'te Ümir Burnu Kolonisi Savcılık Makamı'nın bir grup zenci hakkındaki iddianamesi ile başlıyor. Söz konusu zenciler efendilerini öldürmek ve yaralamakla yargılanmakta. Kitabın kalanı ise iddianamede adı geçen beyaz/zenci tüm karakterlerin geriye dönük olarak yaşananları kendi ağızlarından anlattıkları kısa bölümlerden oluşuyor. Gerek beyazların bakış açısı, babalarından devraldıkları düzeni devam ettirmekte yaşadıkları sıkıntılar, birlikte büyüdükleri zenci çocukların köleye kendilerinin efendiye dönüşmelerinin yarattığı buhran, dönemin "özgürlük" anlayışı, İngiliz ve Hollandalı kolonicilerin anlayış farkı, insan hayatının ucuzluğu konularında pek çok bakış açısını barındıran zengin bir tarihi kurgu romanı Sesler Zinciri.

Güney Afrikalı beyaz bir yazar olan André Brink zencilerin yargılandığı davada iddia makamının söylemlerini yazarken oldukça cesur davranmış. Roman 1982'de yayınlanmış. Yani siyahi politik suçluların hapishanelerde ciddi şekilde cezalandırıldığı yıllarda. Beyaz bir yazar olması romanlarının sansürlenmeden yayınlanmasını sağlamış olsa da ülkesinin gerçeklerini filtrelemeden yazma konusunda pek çok defa ödül almış bir yazardır kendisi.

Sesler Zinciri Güney Afrika ve İngiltere'de ilk kez yayınlandığı 1982 yılının hemen ardından 1983 yılında Altın Kitaplar Yayınevi tarafından hemen dilimize kazandırılmış ama ne yazık ki bugün bu kitabı sadece sahaflarda bulabilirsiniz. Yeni baskısı maalesef yok. Neden yeni baskısının yayınlanmadığını ben de bilmiyorum ama bir sahaf ziyaretiniz veya nadirkitap alışverişiniz sırasında bu kitaba da bir göz atmanızı önererek kitaptan bir alıntıyla yorumumu tamamlıyorum. Herkese keyifli pazarlar...

"Hangi efendi kendi malı olan ve onun ölümüyle mal varlığının bir parçasını kaybedeceğini bildiği kölesini öldürmek ister? Kölelerini öldüren efendiler vardır, ama evlatlarını öldüren babalar da vardır. Yine de bir çocuğun en güvenli olduğu yer baba kucağı değil midir? Ya da bir baba için kendi evladının sevgisinden daha güven verici ne olabilir? Efendileri tarafından öldürülen kölelerin sayısını, başka cinayetlerde can verenlerin sayısıyla kıyaslarsak, efendisinin koruması altındaki kölenin hemen hemen babasının kucağındaki çocuk kadar güvende olduğunu görürüz."